Wielka Piątka Afryki - co to jest

Wielką Piątką przyjęło się nazywać pięć gatunków afrykańskich ssaków - bawoła afrykańskiego, słonia afrykańskiego, nosorożca, lamparta i lwa. Dlaczego właśnie te pięć? Nie dlatego przecież, że są najpiękniejsze - czy żyrafy, antylopy kudu, gepardy są dużo brzydsze? No nie. Nie z powodu swojego wyjątkowego zagrożenia dla ludzi - hipopotam jest najbardziej niebezpiecznym ssakiem afrykańskim a w piątce się nie zmieścił. O co zatem chodzi?

Na początku minionego wieku polowania w Afryce były bardzo popularną rozrywką "prawdziwych mężczyzn". Choć dziś słowo rozrywka w zestawieniu z polowaniami wywołuje żywy sprzeciw, afrykańskie safari (czyli właśnie polowania) mają na swoim koncie m.in. Ernest Hemingway czy Theodore Roosevelt. Specjalnie cenione było zabicie pięciu zwierząt najtrudniejszych do upolowania, przez swoją czujność, umiejętność ukrywania się lub niebezpieczeństwo dla myśliwego: lwa, słonia, bawoła, nosorożca i lamparta. Czasy powszechnych polowań na te zwierzęta już minęły, ale jedno ze stowarzyszeń myśliwych wciąż przyznaje specjalną nagrodę dla "zdobywców" Wielkiej Piątki.

Polowania, z czasem, ustąpiły miejsca turystyce, która z radością przejęła termin Wielkiej Piątki do reklamowania parków narodowych. Od tego momentu, do dziś, możliwość pochwalenia się Wielką Piątką działa jak magnes przyciągający turystów do parków narodowych. Zobaczenie "piątki" w czasie safari (również termin przejęty z języka myśliwych) stało się wyznacznikiem sukcesu, spełnienia w roli myśliwego polującego na komplet fotografii.

Nie wolno odbierać Wielkiej Piątce splendoru, odmawiać urody, wdzięku i pociągającej, dzikiej elegancji, wywołującej niemal malaryczne ciarki na plecach turystów. Jednak jadąc tylko po to, by ją zobaczyć, odbierzesz sobie to, co w Afryce najważniejsze - bujność, wielorakość, mnogość i przede wszystkim piękno dzikiej natury. Stracisz możliwość zachwycenia się biegnącą, jakby w zwolnionym tempie, żyrafą, brzydalem guśćcem defilującym z ogonem uniesionym niczym antena czołgu, rozczulającymi antylopami... 

Lew afrykański (panthera leo) 

Nie tylko wychowani na "Królu Lwie" wiedzą, że jest władcą sawanny. Choć nie jest największym kotam na świecie (złoty medal w tej kategorii przypadł tygrysowi) to wywołuje szczególne zainteresowanie.

W dzień zwykle wylegują się w cieniu, skupiając się na swojej ulubionej czynności - trawieniu. I najprawdopodobniej na tym przyłapiesz je, rozłożone w cieniu akacji, w czasie swojego safari.

Jako jedyny kot lwy żyją w stadach, składających się z jednego lub kilku samców, samic i młodych. Polują również stadnie, organizując zasadzki na swoje ofiary.

Nie mają zbyt wielu naturalnych wrogów - oprócz człowieka. Mogą żyć nawet 14 lat, choć dorosłe samce rzadziej dożywają tego wieku, ginąc w walkach o przywództwo w stadzie.

Gdzie można zobaczyć lwa:

Zobacz z outventure.life:

• Delta Okawango, Botswana,
• Park Narodowy Chobe, Botswana,
• Rezerwat Moremi, Botswana,
• Park Narodowy Królowej Elżbiety, Uganda
• Park Narodowy Murchison Falls, Uganda
• Kgalagadi Transfrontier Park, Republika Południowej Afryki;
• Rezerwat Narodowy Masajów Mara, Kenia,
• Ngorongoro, Tanzania.

Słoń afrykański (loxodonta africana) 

Słoń jest duży. To największy i najcięższy lądowy ssak na świecie. Największy napotkany słoń ważył 10 ton. Występują w 37 krajach subsaharyjskich i są w stanie przetrwać w różnych środowiskach, od mokradeł po pustynie.

Słonie afrykańskie są doskonale przystosowane do środowiska, od grubej na cal skóry (która chroni je przed ostrymi cierniami) po ogromne uszy (które pomagają rozpraszać ciepło i regulować temperaturę ciała). Mogą spożywać do 50 galonów wody i 375 funtów roślinności każdego dnia.

Słonie to bardzo towarzyskie zwierzęta. Żyją w grupach kierowanych przez matriarchę, które często liczą ponad 100 osób i komunikują się za pomocą różnych pomruków o niskiej częstotliwości, które mogą przebyć wiele mil. Cielęta płci żeńskiej zwykle pozostają w stadzie przez całe życie, podczas gdy młode samce odchodzą, by tworzyć grupy kawalerów i ostatecznie tworzyć własne stada.

Gdzie można zobaczyć słonie:

• Delta Okawango, Botswana,
• Park Narodowy Chobe, Botswana,
• Rezerwat Moremi, Botswana,
• Park Narodowy Królowej Elżbiety, Uganda,
• Park Narodowy Murchison Falls, Uganda,
• Park Narodowy Addo Elephant, Republika Południowej Afryki;
• Park Narodowy Hwange, Zimbabwe;
• Park Narodowy South Luangwa, Zambia

Bawół (syncerus caffer) 

Bawół to bardzo duże stworzenie - samiec może ważyć ponad 900 kilogramów. Nierzadko mają muchy w nosie (w przenośni i dosłownie) przez co mogą być niebezpieczne. Jeśli spotkasz samotnego bawoła, lepiej zejdź mu z drogi wspominając coś o pozostawionym w domu włączonym żelazku.

Mimo niechętnego stosunku do obcych w stadach bawoły współpracują. W niektórych parkach narodowych można spotkać połączone stada bawołów liczące ponad tysiąc osobników. Chronią słabszych członków grupy - atakowane prze lwy tworzą obronny krąg wokół młodych i chorych.

Bawół wymaga stałego dostępu do wody (niekoniecznie bieżącej i gorącej). Dlatego szukaj go raczej w parkach, gdzie są rzeki, jeziora, mokradła. Żywi się wysoką trawą i krzewami.

Jednym z większych zagrożeń dla bawołów jest... bydło domowe, a dokładnie choroby bydła domowego, na które te dzikie zwierzęta są bardzo podatne.

Gdzie można zobaczyć bawoły:

Zobacz z outventure.life:

• Delta Okawango, Botswana,
• Park Narodowy Chobe, Botswana,
• Rezerwat Moremi, Botswana,
• Park Narodowy Królowej Elżbiety, Uganda,
• Park Narodowy Murchison Falls, Uganda,
• Park Narodowy Krugera, Republika Południowej Afryki,
• Park Narodowy Katavi, Tanzania,
• Park Narodowy Zambezi, Zambia.

Nosorożec (biały i czarny)

Zacznę od tego, że w Afryce są dwa główne gatunki nosorożców - nosorożce białe i czarne. Oba gatunki są... szare. O tym skąd się wzięły ich nazwy i czym się różnią możesz przeczytać na naszym blogu.

Naukowcy twierdzą, że nosorożce wędrują po afrykańskich sawannach już od ro milionów lat. Dziś jednak są na granicy wyginięcia z powodu kłusownictwa i wysokiego popytu na ich rogi w krajach azjatyckich. Skąd bierze się ten popyt? Stosunek nosorożców trwa minimum 45 minut. Wciąż są na świecie ludzi, wierzący, że proszek z rogu nosorożca może zapewnić im podobną sprawność.

Według optymistycznych szacunków na świecie pozostało pięć tysięcy nosorożców czarnych i dwudziestu tysięcy nosorożców białych. Część podgatunków wyginęło już nieodwracalnie, w tym trzy gatunki nosorożca czarnego.

Zobacz z outventure.life:

• Khama Rhino Sanctuary, Botswana,
• Ziwa Rhino Sanctuary, Uganda,
• Delta Okawango, Botswana,
• Park Narodowy Etosha, Namibia; Hluhluwe–Imfolozi Park, Republika Południowej Afryki,
• Rezerwat Lewa Widlife, Kenia,
• Park Narodowy Mkomazi, Tanzania.

Lampart (panthera pardus) 

Najtrudniejszy do znalezienia z całej "piątki". Nieuchwytny, nieśmiały i aktywny niemal wyłącznie w nocy. W ciągu dnia kryją się w gałęziach drzew, przez co wypatrzenie ich bywa wielką sztuką.

Lampart to myśliwy doskonały. Żyje zwykle samotnie i swoją strategię polowań dostosował do naturalnych możliwości. Ciemne plamki na sierści pozwalają mu doskonale się zakamuflować w wysokiej trawie i zbliżyć się do ofiary na odległość niewiele większą niż metr. Do tego szybko biegają (ponad 50 km/h) i skaczą (nawet do 3 metrów) a ich wielka siła sprawia, że mogą polować na zwierzęta znacznie większe od siebie.

Gdzie można zobaczyć lamparta:

Zobacz z outventure.life:

• Delta Okawango, Botswana,
• Park Narodowy Chobe, Botswana,
• Rezerwat Moremi, Botswana,
• Park Narodowy Królowej Elżbiety, UgandaPark Narodowy Murchison Falls, Uganda
• Park Narodowy Murchison Falls, Uganda
• Rezerwat Dzikich Zwierząt Londolozi, Republika Południowej Afryki,
• Park Narodowy South Luangwa, Zambia,
• Rezerwat Narodowy Samburu, Kenia.

Niewiarygodne bogactwo przyrody Afryki sprawia, że znalazło się miejsce jeszcze na kilka innych "piątek", łagodnie mówiąc - będących dość subiektywnym wyborem:

Mała Piątka Afryki

powstała, by przyciągnąć uwagę turystów i skierować ją na mniejszych przedstawicieli fauny - ptaki żyjące na Wielkiej Piątce i inne niezwykłe zwierzęta i owady, związane z Wielką Piątką choćby nazwą.

Brzydka Piątka Afryki

Złożona z ikon afrykańskiej alternatywnej urody zwierzęcej:

• gusiec,
• sęp,
• gnu,
• marabut,
• hiena.

Płochliwa Piątka Afryki

Piątka najbardziej płochliwych:

• surykatka,
• jeżozwierz,
• mrównik,
• otocjon wielkouchy,
• protel grzywiasty.